Одлуката на властите на Република Српска да продолжат да го кршат Дејтонскиот договор и да донесуваат закони спротивни на уставот на БиХ е опасен обид за загрозување на мирот, а одговорните за овие дејствија може да очекуваат кривично гонење, предупреди денеска Канцеларијата на високиот претставник за БиХ (ОХР), реагирајќи на одлуките донесени од парламентот на РС.
Еден ден откако Националното собрание на РС, и покрај силното противење на опозицијата, со гласовите на претставниците од владејачкото мнозинство контролирано од Милорад Додик ги поддржа нацрт-законот за новиот устав на ентитетите и нацрт-законот за заштита на уставниот поредок на РС, ОХР реагираше со соопштение во кое предупредува на неизбежните последици кои произлегуваат од прекршувањето на Дејтонскиот договор.
Тие посочија дека едностраното формирање на паралелни судски институции под директна контрола на Народното собрание на РС флагрантно ја игнорира надмоќта на државното законодавство и обидите за спроведување на законите кои се привремено суспендирани со привремените мерки на Уставниот суд на БиХ.
-Ова не само што го демонстрира очигледното непочитување на одлуките на Уставниот суд од страна на РС, туку претставува и сериозно кршење на Дејтонскиот договор и уставната рамка на Босна и Херцеговина, што отвора нови случаи на кривична одговорност за оние кои ги извршуваат овие дејствија, се вели во соопштението на ОХР.
Додик и премиерот на РС, Радован Вишковиќ, како и претседателот на ентитетскиот парламент, Ненад Стевандиќ, веќе се осомничени за обид за уривање на уставниот поредок на БиХ за поттикнување на донесување закони со цел да се спречи функционирањето на државното судство и полициските агенции во тој ентитет.
Тоа не ги спречи итно да иницираат усвојување на нов устав на ентитетите, како и драконски закон што ќе го „заштити уставниот поредок на РС“.
Нацртот на новиот устав пред претставниците на парламентот на РС беше претставен во рекордно време од покренувањето на ваква иницијатива, а по усвојувањето на нацртот во четвртокот, останаа само триесет дена за јавна расправа со планот што поскоро да стапи во сила новиот Устав.
Предложените одредби практично и пренесуваат на РС бројни овластувања кои моментално ги има само БиХ како држава, вклучително и нејзината армија и разузнавачка служба, го воведуваат концептот на суверенитет на тој ентитет и го утврдуваат неговото „право на самоопределување“, како и правото да влегува во сојуз со други држави, што создава правна основа за отцепување.
Истовремено, се планира укинување на институциите кои гарантираа барем формална застапеност на припадниците на хрватскиот и бошњачкиот народ во владините тела на РС, како што е местото потпретседател, како и Советот на народите.
Законот за заштита на уставниот поредок на РС, кој исто така беше донесен по итна постапка, воведува широки формулации за тоа што претставува повреда на неговите одредби и предвидува формирање на специјален ентитет суд и обвинителство кое ќе биде одговорно за гонење на лица кои може да се дефинираат како политички противници на власта.
Се планира дури и да се формира посебен затвор за лица кои би биле под истрага или осудени по овој основ.
Сите лица назначени од властите како учесници во „помагање на непријателот“ или оние кои не ги почитуваат одлуките на владините тела на ентитетот би можеле да се соочат со кривично гонење.
По усвојувањето на овој закон, самиот Додик најави дека прва цел на неговото спроведување ќе биде високиот претставник на меѓународната заедница Кристијан Шмит, кого има намера „да го гони како ѕвер“.
