Последните американски санкции против руските нафтени гиганти ја префрлија кризата од дипломатските соопштенија директно на касата: сопствениците на франшизи со брендот „Лукоил“ во САД остануваат во неизвесност, затоа што банкарскиот систем и платежните мрежи почнаа да се повлекуваат побрзо од државните „исклучоци“.
Администрацијата на Доналд Трамп во октомври воведе санкции против „Роснефт“ и „Лукоил“ во обид да го стегне изворот на приходи за Москва и да изврши притисок врз Кремљ во контекст на војната во Украина. Во практика, тоа значеше дека секоја трансакција што може да се протолкува како финансиски контакт со санкциониран ентитет станува ризик за банките, обработувачите на плаќања и картичните компании – дури и кога станува збор за локални американски бизниси кои само користат бренд и договор за снабдување.
Белата куќа и Министерството за финансии се обидоа да ја амортизираат штетата со привремени лиценци и генерални дозволи што овозможуваат одржување и работа на малопродажните сервисни станици надвор од Русија, со рокови што треба да дадат простор „Лукоил“ да ги отуѓи странските средства. На хартија, тоа значи дека пумпите може да продолжат да работат и во 2026 година, додека трае процесот на продажба. Во реалност, токму тука настанува судирот: регулаторот дозволува, но финансискиот сектор се плаши и „се осигурува“ со претерано повлекување.
На терен, проблемот има многу приземна форма. Дел од сопствениците пријавуваат дека не можат нормално да пристапат до приходите од плаќања со кредитни, дебитни и припејд картички што се процесираат преку системите поврзани со „Лукоил“, а истовремено некои картички воопшто не се прифаќаат на одделни локации. Резултатот е враќање на „готовина само“, што за бензинска пумпа во 2025/2026 не е само непријатност, туку и директен удар по прометот, по безбедноста и по довербата на клиентите.
Во САД има околу 200 „Лукоил“ пумпи, главно во Њу Џерси, Њујорк и Пенсилванија. Тоа се независни оператори кои функционираат како франшизи: плаќаат кирија и обврски за имот, добиваат гориво и, во одредени случаи, краткорочно финансирање од компанијата. Санкциите, меѓутоа, ја прават таа деловна архитектура токсична за секој кој треба да обработи плаќање или да гарантира за ризик, па операторите остануваат „заглавени“ меѓу договорите што ги имаат и системите од кои зависат.
Овој товар не е нов. По руската инвазија на Украина во 2022 година, „Лукоил“ како бренд во делови од Њу Џерси стана цел на бојкоти и политички притисоци, а дел од корпоративните картички веќе тогаш престанаа да функционираат на одредени локации. Денес ситуацијата е поостра, затоа што не станува само за јавен имиџ, туку за формални санкциски режими кои ги тераат банките да бегаат од се што личи на ризик.
Во обид да се координираат, десетици сопственици на франшизи неодамна се собраа на состанок во Њу Џерси, каде што отворено зборувале за страв дека може да им пропадне целиот бизнис за кратко време, иако станува збор за американски мали претпријатија. Нивната главна порака е едноставна: државата може да даде дозвола, но ако платежниот систем веќе ги „затворил славините“, дозволата не ја плаќа сметката на крајот на месецот.
Санкциите истовремено отворија и трка за купување на меѓународните средства на „Лукоил“, но за операторите на пумпите во САД тоа не е утеха, туку уште една неизвесност: кога ќе се најде купувач, под кои услови, дали ќе мора да се ребрендираат, и што ќе се случи во меѓувреме ако картичните компании продолжат да се повлекуваат. Во таа празнина меѓу регулаторната логика и банкарската паника, најслабата алка – малите бизниси – повторно ја плаќа цената на големите одлуки.
извор: Racin.mk
