Меѓу 19 и 23 милиони тони пластичен отпад истекуваат во водните екосистеми годишно, а без итна акција, оваа бројка се очекува да се зголеми за 50 проценти до 2040 година.
Загадувањето со пластика го контаминира секој агол на планетата, загрозувајќи ги екосистемите, дивиот свет и здравјето на луѓето. Микропластиката се наоѓа во храната, водата и воздухот, при што се проценува дека едно лице просечно внесува над 50.000 пластични честички годишно, а многу повеќе кога е вклучено вдишувањето.
Доколку не се преземе акција против климатската криза, со загадувањето со пластика како главен двигател, нивоата на загадување на воздухот кои ги надминуваат безбедните прагови би можеле да се зголемат за 50 проценти во рок од една деценија. Во меѓувреме, загадувањето со пластика во морските и слатководните средини до 2040 година може тројно да се зголеми.
Глобален ден за акција
За да се зајакне моментумот, Програмата за животна средина на ОН (UNEP) го предводи 52-от годишен Светски ден на животната средина на 5 јуни, најголемата светска платформа за еколошко информирање.
Домаќин на овогодишното одбележување е Џеџу, Република Кореја, под темата #BeatPlasticPollution (Победи го загадувањето со пластика). Од своето лансирање во 2018 година, кампањата предводена од UNEP се залага за праведна и инклузивна транзиција од зависноста од пластика.
Денот ги здружува владите, бизнисите, заедниците и поединците во заедничка мисија за заштита и обновување на планетата, додека се забрзува напредокот кон Целите за одржлив развој (SDGs), особено оние поврзани со климатските акции и одржливата потрошувачка.
Кон договор
Голем фокус на денот е тековниот притисок за глобален договор за ставање крај на загадувањето со пластика. Земјите во моментов преговараат за меѓународен, правно обврзувачки договор, а следната рунда разговори е закажана за август.
Генералниот секретар на ОН, Антонио Гутереш, повика на „амбициозен, веродостоен и праведен договор“ кој ќе го опфати целиот животен циклус на пластиката, ќе ги одразува потребите на заедницата, ќе биде усогласен со SDGs и ќе се спроведе брзо и целосно.
Извршниот директор на UNEP, Ингер Андерсен, го повтори повикот, повикувајќи ги нациите да се обединат околу иновативни решенија и алтернативи за употребата на пластика.
Светскиот ден на животната средина служи како катализатор за акција, насочувајќи го вниманието кон Собранието за животна средина на ОН подоцна оваа година – каде што постојат големи надежи дека нациите ќе ги финализираат конкретните чекори за ограничување на загадувањето со пластика и за решавање на пошироката климатска вонредна состојба.
