Македонија во последните недели поминува низ период на колективни шокови, особено поради два трагични настани – смртта на Фросина Кулакова и на Игор Југ. Овие случаи со право ја потресоа јавноста, не само поради самите околности, туку и поради низа неправди што им претходеа. Време е државата да преземе конкретни и ефикасни мерки за подобрување на безбедноста и спречување на слични трагедии во иднина.
Превенцијата е клучна
Во случајот со Фросина Кулакова, освен судската правда за која многу се зборуваше, потребна е темелна промена на културата и навиките во сообраќајот. Тоа може да се постигне само со силна и континуирана превенција, пред сè преку зголемено полициско присуство на терен.
Некои држави имаат нулта толеранција за возење под дејство на алкохол, додека во Македонија дозволеното ниво со години се менуваше – од 0,5 промили, па намалено на 0,3. Но, вистинската промена не доаѓа само преку строги законски прописи, туку преку нивна ригорозна примена. Тоа значи постојани контроли, проверки на возачите и ефикасни казнени мерки.
Како функционираат успешните модели?
Во некои европски земји, како што е Унгарија, масовните полициски контроли на возачите за алкохол се редовна практика, особено во вечерните часови и за време на викендите. Голем број возачи во една вечер се тестираат преку брзи и едноставни апарати (Дрегери), а полицијата е љубезна и ефикасна, без непотребни разговори и административни одолговлекувања.
Таквите мерки веќе имаат позитивен ефект во земјите каде што се применуваат – возачите знаат дека со голема веројатност ќе бидат проверени и се воздржуваат од возење под дејство на алкохол. Поради тоа, сè помалку луѓе се осмелуваат да ризикуваат. Тие што пијат, користат такси, јавен превоз или алтернативни решенија како приватни служби што ги возат нивните возила дома.
Што треба да се промени во Македонија?
Полицијата мора да има значително поголемо присуство на теренот и да се фокусира на реалните опасности. Наместо да се губи време на формални проверки и непотребни административни постапки, контролите треба да бидат брзи, ефикасни и насочени кон најголемите ризици – возење под дејство на алкохол и дрога, како и опасно однесување во сообраќајот.
Истовремено, потребна е поголема едукација на возачите и граѓаните за последиците од неодговорното возење. Строгите казни се неопходни, но уште поважно е да нема начин тие да се избегнат, односно законот да важи подеднакво за сите.
Секој загубен живот во сообраќајна несреќа е огромна трагедија што може да се спречи со вистински мерки. Време е Македонија да ги преземе чекорите што веќе се покажале како успешни во други држави – засилена превенција, редовни контроли и културна промена во однесувањето на учесниците во сообраќајот. Само така може да се избегнат нови трагедии и да се заштитат човечки животи.
