Веќе 2000 години историчарите, научниците и љубителите на античката историја се обидуваат да одговорат на едно од најголемите прашања: Како точно почина Александар Велики? Иако се појавиле безброј теории — од природна болест до заговор за убиство — најновото научно истражување носи шокантен пресврт.
Според една студија објавена во научното списание Geoheritage, реномираната историчарка Адриен Мајор од Универзитетот Стенфорд ја поврзува мистериозната смрт на најголемиот освојувач со нешто што потекнува од светот на митологијата: реката Стикс.
Во јуни 323 година п.н.е., Александар Велики починал на само 32 години, по 13-дневна агонија проследена со силни болки, треска, конвулзии и губење на свеста. Смртта се случила во палатата на кралот Навуходоносор II во Вавилон, а најзагадувачки дел од приказната е фактот што неговото тело со денови не покажувало знаци на распаѓање. Овој феномен ги навел старите Грци да мислат дека Александар не бил обичен човек, туку божество.
Сепак, некои антички извори како Паусанија и Плутарх тврделе дека бил отруен. Една од најнеобичните, но сè повеќе прифатени теории е дека водата од митската река Стикс – реално идентификувана како притока наречена Мавронери – можеби била искористена како смртоносен отров.
Мејор и нејзиниот тим, во соработка со геолози, хемичари и токсиколози, проучувале дали оваа вода навистина содржела природни токсини. Првичните резултати укажуваат дека изворите во тој регион можеле да содржат опасни минерали и органски соединенија способни да предизвикаат симптоми слични на оние што ги имал Александар – без мирис, без вкус, но фатални.
Во древните текстови, Стикс е опишана како „вода што убива веднаш“, дури и како течност што може да топи метал и керамика. Жителите на регионот уште во 20. век ја одбегнувале и тврделе дека валкала садови. Ова, комбинирано со новите анализи, повторно го отвора прашањето: дали Александар Велики бил убиен со древна отровна течност скриена зад митолошка маска?
Иако дефинитивен одговор можеби никогаш нема да добиеме, новите сознанија внесуваат доза на научна логика во една од најголемите мистерии на човештвото.
