Недостигаат експерти по метеорологија во државава што ќе ги заменат оние кои заминуваат во пензија или, пак, во институциите што имаат потреба од метеоролози, не се вработува соодветен кадар. Слаб е и интересот за студии на Програмата за геофизика и метеорологија, една од шесте на Институтот за физика на Природно-математичкиот факултет на УКИМ, и покрај тоа што, поради дефицитарноста, МОН доделува стипендии за студиите по физика.
– Кадровската состојба во областа на метеорологијата и хидрологијата во Македонија е загрижувачка. Според последните анализи, државата се соочува со сериозен недостиг од експерти од овие области, бидејќи многу искусни кадри се пред пензионирање. Исто така, критична е состојбата со набљудувачкиот кадар, вработен во државната хидрометеоролошка мрежа на метеоролошки, хидролошки, климатолошки, агрометеоролошки и фенолошки станици. Затоа е неопходно итно зголемување на интересот за овие студии и отворање нови можности за вработување на младите кадри, изјави за МИА проф. д-р Владо Спиридонов, редовен професор по метеорологија на Институтот за физика и во моментов единствениот кој ги предава метеоролошките предмети на додипломските и на последипломските студии на студиската програма за геофизика и метеорологија.
За првиот циклус (додипломски) студии програмата е освежена со нова акредитација од 2022 година, така што метеорологијата се изучува уште во првиот семестар, овозможувајќи им на студентите рано да се запознаат со основните концепти на оваа научна дисциплина. До звањето дипломиран инженер по физика-метеорологија се доаѓа со завршени четиригодишни студии (осум семестри).
Од 2021 до 2024 година, вели Спиридонов, дипломирале двајца студенти, а еден студент ги завршил последипломските студии и стекнал звање магистер по физика-метеорологија. Тие следеле настава според претходната акредитациска програма (2017-2022).
Во тековната 2024/2025 година, запишан е само еден студент на геофизика и метеорологија, иако според Конкурсот на УКИМ беа слободни 15 места во државната квота и пет во квотата за кофинансирање на студиите.
– Квотата за упис не е променета низ годините, но загрижувачки е фактот дека бројот на заинтересирани кандидати е низок. Интересот за студирање на оваа програма е многу мал. Во моментов, вкупно тројца студенти се активни во оваа студиска програма, вели Спиридонов.
Иако со уписната квота може да се запишат доволно студенти и иако МОН доделува стипендија за сите шест програми од студиите по физика, која изнесува 18.000 денари и е највисока во однос на другите категории стипендии, сепак студенти на додипломски студии не се запишуваат.
За да се зголеми атрактивноста на програмата, според Спиридонов, потребни се и дополнителни мерки што ќе придонесат за препознатливост на програмата и подобрување на нејзиниот статус, како проширување на студиската програма со нови, интердисциплинарни предмети, подобрување на лабораториската инфраструктура, осовременување на предавалните, набавка на современи инструменти, модерна миниметеоролошка опсерваторија, финансирање преку научно-истражувачки проекти…
Слабиот одѕив за студирање се должи веројатно и на неизвесноста за натамошната кариера во професијата и дали студентите по дипломирањето ќе добијат соодветно вработување затоа што неретко во институциите има друг профил вработени наместо метеоролози кои се остручени со широк спектар на знаења клучни за разбирање на атмосферата и метеоролошките процеси, како и за примена во прогноза, климатски анализи и истражувања.
– Различни се искуствата за вработувањето. Во минатото, голем дел од дипломираните метеоролози се вработувале во надлежните институции веднаш по дипломирањето. Сепак, постои и генерација дипломирани студенти кои се соочиле со тешкотии при вработување, бидејќи немало отворени позиции во моментот на нивното завршување. Ова ги принудило да бараат алтернативни професионални можности надвор од метеорологијата, истакнува Спиридонов, кој и е поранешен визитинг професор на Универзитетот во Виена.
